Gestameld liedboek – Erwin Mortier

Mijn moeder heeft me vandaag een stofbeurt gegeven, ze meende dat ik een meubel was. Misschien een ladekast of een oud fornuis. Ze ging met een helgeel doekje over de knopen in mijn hemd, naar mijn hals toe, wimpelde ermee rond mijn oren, stofte mijn kin af. Toen gaf ze een teken dat ik mijn mond moest openen – en propte daar de stoflap in en vergat ons.

Dit staat op de eerste bladzijde van Gestameld liedboek, waarin Erwin Mortier schrijft over zijn dementerende moeder. Ik ben meteen verkocht. Het boek bestaat uit korte poëtische stukken. Ik twijfel hoe ik het zal lezen: net als een gedichtenbundel één of twee bladzijden per keer? Maar voor ik het weet heb ik al tien indrukwekkende bladzijden gehad. Als ik het wegleg, is er telkens een drempel om het op te pakken. Het is zo treurig en indrukwekkend. Als ik dan toch weer ga lezen, weet ik weer dat het ook prachtig is.

Erwin Mortier zweeft heen en weer tussen proza en poëzie. Hij beschrijft hoe zijn moeder steeds meer in de war raakt en meer vergeet. Ze kan steeds minder zelf: eten, zich aankleden, zich wassen. Praten lukt al tijden niet meer.

Ook zegt ze: Wat zijn toch die kliekjes, nee
klokjes, je weet wel, in het gras,
op poten daar, ze leggen maar die ene niet.

Die kraait alleen. Zo geestig
daar die dingen
in het gras met katten.

Waait het zo hard vandaag,
of zijn dat mijn gedachten?

Het gaat ook over welke invloed dit proces heeft op de schrijver zelf, op zijn vader en de rest van de familie. Hoe hij hoopt dat zijn moeder niet teveel zal lijden, dat ze rustig mag gaan. Het raakt me en op een bepaald punt zit ik met prikkende ogen in de trein. Het is hartverscheurend, zo verdrietig.

Toch zijn er ook mooie herinneringen aan zijn moeder, bijvoorbeeld aan hoe ze was wanneer hij als kind uit school kwam. Met zo’n mooie herinnering eindigt het. Hopelijk zullen die de boventoon voeren als zij er straks helemaal niet meer is.

Lees ook wat Jannie over dit boek schreef.